የስነ ፈለክ ተመራማሪዎች በጋላክሲያችን እምብርት ላይ ያለውን የብላክ ሆልን የመጀመሪያ ምስል ይፋ አድርገዋል።

ፍኖተ ሐሊብ መሃል ላይ ያለው የብላክ ሆል የመጀመሪያ ምስል። (ምስል፡ EHT ትብብር)

የሥነ ፈለክ ተመራማሪዎች በእኛ ፍኖተ ሐሊብ ጋላክሲ መሃል ላይ ያለውን እጅግ ግዙፍ ብላክ ሆል የመጀመሪያውን ምስል አሳይተዋል። ይህ ውጤት ነገሩ ብላክ ሆል መሆኑን እና በአብዛኛዎቹ የጋላክሲዎች ማእከል ውስጥ ይኖራሉ ተብሎ የሚታሰቡትን እንደዚህ ያሉ ግዙፎች አሠራር በተመለከተ ጠቃሚ ፍንጮችን እንደሚሰጥ የሚያሳይ እጅግ በጣም ብዙ ማስረጃዎችን ያቀርባል። ዓለም አቀፋዊ የምርምር ቡድን ከዓለም አቀፍ የሬዲዮ ቴሌስኮፖች አውታረመረብ ምልከታዎችን ትብብር በመጠቀም ኢቨንት ሆራይዘን ቴሌስኮፕ (EHT) የተሰኘውን ይህንን ምስል አዘጋጅቷል።

ምስሉ በጋላክሲያችን መሃል ላይ የተቀመጠውን ግዙፍ ነገር ለረጅም ጊዜ ሲጠበቅ የነበረው እይታ ነው። ሳይንቲስቶች ቀደም ሲል ፍኖተ ሐሊብ መሃል ላይ በማይታይ፣ የታመቀ እና በጣም ግዙፍ በሆነ ነገር ዙሪያ ከዋክብት ሲዞሩ አይተዋል። ይህ ሳጅታሪየስ ኤ* (Sgr A*) በመባል የሚታወቀው ነገር ብላክ ሆል መሆኑን አጥብቆ ይጠቁማል እና የዛሬው ምስል የመጀመሪያውን ቀጥተኛ የእይታ ማስረጃ ያቀርባል።

ምንም እንኳን ብላክ ሆል ሙሉ በሙሉ ጨለማ ስለሆነ ማየት ባንችልም በዙሪያው የሚያብረቀርቅ ጋዝ የጨለማ ማዕከላዊ ክልል (“ጥላ” ተብሎ የሚጠራው) በደማቅ ቀለበት በሚመስል መዋቅር የተከበበ የፊርማ ምልክት ያሳያል። አዲሱ እይታ ከፀሀያችን በአራት ሚሊዮን እጥፍ የሚበልጥ በብላክ ሆል ኃይለኛ የስበት ኃይል የታጠፈ ብርሃን ይይዛል።

የኢኤችቲ ፕሮጀክት ሳይንቲስት ጄፍሪ ቦወር ከታይፔ አካዳሚ ሲኒካ ሥነ ፈለክ እና አስትሮፊዚክስ ተቋም እንደተናገረው “የቀለበቱ መጠን ከአንስታይን የአጠቃላይ አንጻራዊነት ትንበያ ጋር ምን ያህል እንደተስማማ በማየታችን አስደንግጦናል። እነዚህ ከዚህ በፊት ታይቶ የማይታወቅ ምልከታዎች ስለ እኛ ያለንን ግንዛቤ በእጅጉ አሻሽለውልናል። በእኛ ጋላክሲ መሃል ምን እንደሚፈጠር እና እነዚህ ግዙፍ ጥቁር ጉድጓዶች ከአካባቢያቸው ጋር እንዴት እንደሚገናኙ ላይ አዳዲስ ግንዛቤዎችን ይሰጣሉ።”

ብላክ ሆሉ ከመሬት 27,000 የብርሀን አመታት ስለሚርቅ በሰማይ ላይ በጨረቃ ላይ ካለው ዶናት ጋር ተመሳሳይ መጠን ያለው መስሎ ይታየናል። ቡድኑ በፕላኔቷ ላይ ያሉትን ስምንት የሬድዮ ታዛቢዎችን አንድ ላይ በማገናኘት አንድ “የምድር መጠን ያለው” ቨርቹዋል ቴሌስኮፕ እንዲፈጠር የሚያደርገውን ሃይለኛውን ኢኤችቲ ፈጥሯል። ኢኤችቲ በካሜራ ላይ ረጅም የተጋላጭነት ጊዜን ከመጠቀም ጋር በሚመሳሰል መልኩ ለብዙ ሰዓታት በተከታታይ ለብዙ ሰዓታት ሳጅታሪየስ ኤ*ን በተለያዩ ምሽቶች ተመልክቷል። ግኝቱ የኢኤችቲ ትብብር በ2019 እ.ኤ.አ በሩቅ ሜሲየር 87 ጋላክሲ መሃል የሚገኝ ኤም87* የሚባል ብላክ ሆል የመጀመሪያ ምስል መውጣቱን ተከትሎ ነው።

የኛ ጋላክሲ ብላክ ሆል ከኤም87* ከአንድ ሺህ ጊዜ በላይ ያነሰ ቢሆንም ሁለቱ ብላክ ሆሎች በሚያስደንቅ ሁኔታ ይመሳሰላሉ። የኢኤችቲ ሳይንስ ምክር ቤት ተባባሪ ሊቀመንበር እና በአምስተርዳም ኔዘርላንድስ ዩኒቨርሲቲ የቲዎሬቲካል አስትሮፊዚክስ ፕሮፌሰር የሆኑት ሴራ ማርክኮፍ "ሁለት ሙሉ ለሙሉ የተለያዩ የጋላክሲ ዓይነቶች እና ሁለት በጣም የተለያዩ የብላክ ሆል ስብስቦች አሉን ነገር ግን ወደ እነዚህ ብላክ ሆሎች ጠርዝ አቅራቢያ በጣም በሚያስደንቅ ሁኔታ ይመሳሰላሉ" ብለዋል። "ይህ አጠቃላይ አንጻራዊነት እነዚህን ነገሮች በቅርብ እንደሚገዛ ይነግረናል እና ራቅ ብለን የምናያቸው ልዩነቶች በብላክ ሆሎች ዙሪያ ባሉ ነገሮች ልዩነት ምክንያት መሆን አለባቸው።"

ምንም እንኳን ሳጅታሪየስ ኤ* ለእኛ በጣም የቀረበ ቢሆንም ይህ ስኬት ከኤም87* የበለጠ ከባድ ነበር። የኢ.ኤች.ቲ ሳይንቲስት ቺ-ኳን ('CK') ቻን ከስቲዋርድ ኦብዘርቫቶሪ እና የስነ ፈለክ ትምህርት ክፍል እና የአሪዞና፣ ዩኤስ የአሪዞና ዩኒቨርሲቲ የመረጃ ሳይንስ ተቋም እንዲህ ሲሉ ያብራራሉ: “በብላክ ሆሎች አካባቢ ያለው ጋዝ በተመሳሳይ ፍጥነት ይሄዳል። ልክ እንደ ብርሃን በፍጥነት - በሁለቱም ሳጅታሪየስ ኤ* እና ኤም87* ዙሪያ። ነገር ግን ጋዝ ትልቁን ኤም87* ለመዞር ከቀናት እስከ ሳምንታት በሚፈጅበት ጊዜ በጣም ትንሽ በሆነው ሳጅታሪየስ ኤ* በጥቂት ደቂቃዎች ውስጥ ምህዋርን ያጠናቅቃል። ይህ ማለት የኢ.ኤች.ቲ ትብብር እየተመለከተው በነበረበት ወቅት በ ሳጅታሪየስ ኤ* ዙሪያ ያለው የጋዝ ብሩህነት እና ንድፍ በፍጥነት እየተቀየረ ነበር ልክ እንደ ቡችላ ጅራቱን በፍጥነት እንደሚያሳድድ ግልጽ የሆነ ምስል ለማንሳት መሞከር ነው።

ተመራማሪዎቹ በሳጅታሪየስ ኤ* ዙሪያ ያለውን የጋዝ እንቅስቃሴ የሚያካትቱ የተራቀቁ አዳዲስ መሳሪያዎችን ማዘጋጀት ነበረባቸው። Mኤም87* ቀላል እና ቋሚ ኢላማ ሲሆን ሁሉም ምስሎች ተመሳሳይ የሚመስሉ ሲሆን ይህም ለሳጅታሪየስ ኤ* ጉዳዩ አልነበረም። የሳጅታሪየስ ኤ* ብላክ ሆል ምስል ቡድኑ ካወጣቸው የተለያዩ ምስሎች መካከል በአማካይ ሲሆን በመጨረሻም ግዙፉን በጋላክሲያችን መሃል ለመጀመሪያ ጊዜ አድፍጦ ያሳያል።

ጥረቱ ሊሳካ የቻለው በመላው አለም ከሚገኙ 80 ኢንስቲትዩቶች የተውጣጡ ከ300 የሚበልጡ ተመራማሪዎች የኢኤችቲ ትብብር በጋራ በመሆን ነው። የምስላዊ ማድረግ ተግዳሮቶችን ለማሸነፍ ውስብስብ መሳሪያዎችን ከማዘጋጀት በተጨማሪ፣ ሳጅታሪየስ ኤ* ቡድኑ ሱፐር ኮምፒውተሮችን በመጠቀም መረጃዎቻቸውን በማጣመር እና በመመርመር ለአምስት ዓመታት አጥብቆ ሰርቷል፣ ይህ ሁሉ ከዚህ በፊት ታይቶ የማይታወቅ አስመስሎ የተሰራ ብላክ ሆልስ ላይብረሪ በማዘጋጀት ከተመለከቱት ምልከታዎች ጋር በማነፃፀር ላይ ይገኛል።

የሳይንስ ሊቃውንት በመጨረሻ በጣም የተለያየ መጠን ያላቸው ሁለት ብላክ ሆሎች ምስሎችን በማግኘታቸው በጣም ተደስተዋል። ይህም እንዴት እንደሚነፃፀሩ ለመረዳት እድል ይሰጣል። እጅግ ግዙፍ በሆኑ ብላክ ሆሎች ዙሪያ ጋዝ እንዴት እንደሚሠራ ንድፈ ሃሳቦችን እና ሞዴሎችን ለመሞከር አዲሱን መረጃ መጠቀም ጀምረዋል። ይህ ሂደት ገና ሙሉ በሙሉ አልተረዳም ነገር ግን የጋላክሲዎችን አፈጣጠር እና ዝግመተ ለውጥ በመቅረጽ ረገድ ቁልፍ ሚና ይጫወታል ተብሎ ይታሰባል።

የኢኤችቲ ሳይንቲስት ኬይቺ አሳዳ ከታይፔ አካዳሚያ ሲኒካ ሥነ ፈለክ እና አስትሮፊዚክስ ተቋም እንደተናገረው “አሁን ይህ አስፈላጊ ሂደት እንዴት እንደሚሰራ ጠቃሚ አዳዲስ ፍንጮችን ለማግኘት በእነዚህ ሁለት እጅግ በጣም ግዙፍ ብላክ ሆሎች መካከል ያለውን ልዩነት ማጥናት እንችላለን” ብለዋል ። "በአጽናፈ ሰማይ ውስጥ ባሉ እጅግ ግዙፍ ብላክ ሆሎች አንደኛው በትልቁ ጫፍ እና አንድ በትንሹ ጫፍ የሁለት ብላክ ሆሎች ምስሎች አሉን። ስለዚህ በእነዚህ ጽንፈኛ አካባቢዎች ውስጥ የስበት ኃይል ከመቼውም ጊዜ በበለጠ እንዴት እንደሚሠራ ለመፈተሽ ብዙ መሄድ እንችላለን።

በኢኤችቲ ላይ ያለው መሻሻል ቀጥሏል፡ በመጋቢት 2022 እ.ኤ.አ የተካሄደው ትልቅ የምልከታ ዘመቻ ከበፊቱ የበለጠ ብዙ ቴሌስኮፖችን አካቷል። ቀጣይነት ያለው የኢኤችቲኤም ኔትወርክ መስፋፋት እና ጉልህ የቴክኖሎጂ ማሻሻያዎች ሳይንቲስቶች በቅርብ ጊዜ ውስጥ ይበልጥ አስደናቂ ምስሎችን እንዲሁም የጥቁር ጉድጓዶችን ፊልሞች እንዲያካፍሉ ያስችላቸዋል።

የኢኤችቲ ጥምረት 13 ባለድርሻ አካላትን ያቀፈ ነው; አካዳሚ ሲኒካ የአስትሮኖሚ እና አስትሮፊዚክስ ተቋም፣ የአሪዞና ዩኒቨርሲቲ፣ የአስትሮፊዚክስ ማዕከል | ሃርቫርድ እና ስሚዝሶኒያን፣ የቺካጎ ዩኒቨርሲቲ፣ የምስራቅ እስያ ኦብዘርቫቶሪ፣ ጎተ ዩኒቨርሲቲ ፍራንክፈርት፣ ኢንስቲትዩት ዴ ራዲዮአስትሮኖሚ ሚሊሜትሪክ፣ ትልቅ ሚሊሜትር ቴሌስኮፕ፣ ማክስ ፕላንክ ለሬዲዮ አስትሮኖሚ ተቋም፣ ኤም.አይ.ቲ ሃይስታክ ኦብዘርቫቶሪ፣ የጃፓን ብሔራዊ የሥነ ፈለክ ኦብዘርቫቶሪ፣ የቲዎሬቲካል ፊዚክስ ፔሪሜትር ተቋም እና ራድቦድ ዩኒቨርሲቲ።